Bizden Haberler

Yıllık İzin Ücretinin İşçiye Peşin Ödenmemesi Halinde İşverene İdari Para Cezası Uygulanır

Yıllık İzin Ücretinin İşçiye Peşin Ödenmemesi Halinde İşverene İdari Para Cezası Uygulanır

İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından işçi kendi isteği ile de olsa vazgeçemez. Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanların yıllık ücretli izin hakkı bulunmamaktadır. Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında ise işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Tam bir yıl çalışmasına karşılık hak kazanmış olduğu yıllık ücretli izin süresini işçinin en geç gelecek hizmet yılı içerisinde kullanması gerekir.

Yıllık ücretli izin süresini işveren tek taraflı şekilde bölemez. Bununla birlikte tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir. Bu nedenle işverenler tarafından iş sözleşmeleri ile ya da sonradan işçiden alınacak bir muvafakat ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere kalan izinlerin parçalı olarak kullanılması mümkündür. İşçilerden bu onayların alınması ve işverence işçilerin özlük dosyalarında saklanması gerekmektedir.

İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Yine işveren tarafından işçiye verilen mazeret izinleri yıllık ücretli izin gün sayısından mahsup edilemeyeceği gibi, işçiye verilen saatlik izinler toplanarak 7.5 saati bulan saatlik izinler işçinin yıllık izin gün sayısından düşülemez. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.

4857 sayılı İş Kanunu 57 nci maddesinde aynen; “İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. Bu ücretin hesabında 50 nci madde hükmü uygulanır. Günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmayıp da akort, komisyon ücreti, kâra katılma ve yüzde usulü ücret gibi belirli olmayan süre ve tutar üzerinden ücret alan işçinin izin süresi için verilecek ücret, son bir yıllık süre içinde kazandığı ücretin fiili olarak çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama üzerinden hesaplanır. Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, izin ücreti işçinin izine çıktığı ayın başı ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. Yüzde usulünün uygulandığı yerlerde bu ücret, yüzdelerden toplanan para dışında işveren tarafından ödenir. Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir. ” hükümleri yer almaktadır. Kanun maddesinden de açıkça görüleceği üzere işveren tarafından yıllık ücretli izne çıkacak olan işçinin izin süresine rastlayan gün sayısına tekabül eden ücreti peşin olarak ya da avans olarak ödenmek zorundadır. Buna göre işçiye en geç yıllık ücretli izne çıktığı günden önce yıllık ücretli izin avansının ödenmiş olması gerekmektedir. İşyerlerinde bu konunun uygulamasının nasıl yapılacağı noktasında ise işveren tarafından işçilere banka kanalı ile yapılan ödemenin açıklamasına “yıllık ücretli izin avansı” yazılmalı ve ücret hesap pusulalarında işçiden yapılan avans ödemesi bölümünde “yıllık ücretli izin avansı” tahakkuk ettirilerek, kesintiler başlığı altında ayrıca “yıllık ücretli izin avansı” açıklaması yer almalıdır. Ay sonunda işçiye ücreti yıllık ücretli izin avansı mahsup edilerek kalan tutarı ödenmelidir.

Ücret hesap pusulalarında ayrıntılı şekilde yıllık ücretli izin avansının peşin olarak ödendiğinin ispatı işveren açısından iş akdinin feshi noktasında önem arz etmektedir. Son dönemde güncel yargı kararları işveren tarafından işçiye yıllık izin ücretinin peşin ödenmemesi halinde işçinin haklı fesih hakkının bulunduğu yönündedir.

İzmir BAM 15. HD. E. 2021/310 K. 2021/736, T. 22.04.2021 tarih sayılı kararına göre işçiye yıllık izin ücreti avansının peşin olarak ödenmemesi işçi açısından haklı fesih sebebidir. “Davacı, yıllık iznine çıkarken aylık ücretinin peşin ödenmediği gerekçesiyle iş akdini feshetmiştir. 4857 Sayılı iş Kanunu'nun konuyu düzenleyen  "Yıllık izin ücreti" başlıklı 57. Maddesine göre "İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır." Ayrıca, Kanun'un 24/2-e maddesi uyarınca "İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse " işçinin iş akdini haklı nedenle feshedilebilecektir.

Uygulamada ücretin sürekli geç ödenmesi ya da makul süre içinde ödenmemesinin işçi yönünden haklı fesih nedeni olduğuna karar verilmektedir. Yıllık izin öncesi ücretin peşin ödenmesine dair İş Kanunu'nun 57. Maddesi hükmü işverene ücreti peşin ödeme yükümlülüğü yüklerken, işçiye de izin öncesi ücretini peşin olarak talep hakkı vermektedir.

Eldeki davada, ücretin ödenmemesi ya da geç ödenmesi değil, erken ödenmemesi fesih nedeni yapılmıştır. Davacının 16.01.2017 tarihinde yıllık izne ayrıldığı ve 31.01.2017 tarihinde akdi feshettiği, ilk derece mahkemesi tarafından davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.

Dosya kapsamındaki yazı, bilgi ve belgelere, yasaya uygun gerektirici nedenlere, İlk  Derece Mahkemesince taraflarca gösterilen delillerin toplanmasında, değerlendirilmesinde usul ve esas bakımından hukuka aykırılık bulunmamasına, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere göre ve özellikle; Kanunun emredici hükmüne rağmen işçi ücretinin kanun tarafından belirlenen sürede ödenmemiş olmasına göre davacı işçi feshinin haklı olduğu, davalı vekilinin itirazının ise yerinde olmadığı anlaşıldığından,....”

Yıllık ücretli izin süresine ait ücretin peşin olarak işçiye ödenmemesi ve bu durumun İş Müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde tespit edilmesi halinde 2024 yılı yeniden değerleme oranı da dikkate alındığında “bu durumdaki her işçi için” 2.666,00TL idari para cezası uygulanacaktır. İşverenin bu nedenlerle ücret hesap pusulalarında yukarıda aktarılan hususlara yer vermesi ve işçinin yıllık ücretli izne ayrıldığı günden önce yıllık izin ücretini banka kanalı ile peşin ödemesi, banka ödemesi açıklamasında “yıllık ücretli izin ücreti/avansı” açıklamalarına yer vermesi gerekmektedir.

Özgür Demir
İş Başmüfettişi
Bilirkişi